1. Ulusal Çalıştay
Anayasa Platformu 1. Ulusal Çalıştayı 8-9 Aralık 2007 tarihlerinde Ankara'da TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi'nde gerçekleştirildi. Çalıştaya 83 sivil toplum ve meslek örgütünden yaklaşık 250 kişi katılarak "Arama Konferansı" ortak akıl üretme sistematiği içinde iki gün boyunca çalıştılar.
Birinci gün katılımcılar 4 farklı gruba ayrılarak 8-10 kişilik küçük gruplar halinde Türkiye'nin güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditlerini çalıştılar. Beyin fırtınası yöntemiyle belirlenen konular arasından en önemli üç tanesi seçilerek anayasal yansımaları tartışıldı. Küçük grupların tartışmaları 4 başlık altında grup temsilcileri aracılığıyla bütünleştirildi ve genel oturumda tüm katılımcıların görüşüne sunuldu. Ardından küçük gruplar halinde anayasanın dayanması gereken ilkeler ile ilgili tartışmalar gerçekleştirildi ve her grubun en önemli bulduğu 6'şar madde katılımcılar tarafından belirlendi. Grupların çıktıları grup temsilcileri aracılığıyla bir araya getirilerek genel oturuma sunuldu. İkinci gün anayasa mimarisi çalışmasını yürüttüler. Katılımcılar 1) Yasama 2) Yürütme ve İdari Yapılanma 3) Yasama Yürütme İlişkileri ve 4) Yargı başlıkları altında 4 temel grup halinde küçük gruplarda çalıştılar. Tüm gruplar ayrıca ortak olarak 1) Anayasa yapımı ve değiştirilmesi 2) Temel Hak ve Özgürlükler konularında tartışarak birinci günün tartışma konularını detaylandırdılar, öneri geliştirdiler ve uzlaşma/uzlaşmazlık alanlarını belirlediler ve grup temsilcileri aracılığıyla sonuçları bütünleştirdiler.
Çalıştayın özet sonuçları 12 Aralık 2007 tarihinde Anayasa Platformu Girişim
Grubu tarafından yapılan ortak açıklama ile birlikte kamuoyuna duyuruldu.Tartışılan tüm konular ve uzlaşmazlık
noktaların yer alacağı geniş rapor önümüzdeki günlerde açıklanacak.
Ortak Açıklama
Ortak açıklama Anayasa Platformu Girişimi adına
TOBB Başkanı M.Rifat Hisarcıklıoğlu tarafından yapıldı:
Saygıdeğer başkanlar,
Kıymetli basın mensupları;
Sizleri şahsım ve Anayasa Platformu Girişim Grubu adına saygıyla selamlıyorum.
Hepiniz hoş geldiniz.
Anayasalar, ülkelerin yol haritalarıdır. Ülkenin geleceğini, toplumun
beklentilerini ve isteklerini dikkate alarak hazırlanan anayasalar istikrar,
huzur, güven oluştururlar.
Türkiye’nin de uzun yıllardır bir anayasa meselesi olmuştur. Bugün bu uzun
vadeli meseleyi çözme fırsatı vardır. Türkiye bu fırsatı kaçırmamalıdır. Daha
önemlisi Türkiye bu fırsatı ayırıcı değil, birleştirici bir anayasa hazırlama
süreci tasarlayarak kullanmalıdır.
Anayasanın ayrım değil, birlik sembolü olmasının yolu anayasayı hazırlama süreci
ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle anayasa tartışma sürecinin tasarımı, en az
tartışma süreci sonunda ortaya çıkacak anayasa metni kadar önemlidir.
Türkiye’nin ihtiyacının sağlıklı bir anayasa hazırlama ve tartışma süreci
olduğunu düşünen Ekonomik ve Sosyal Konsey’in hükümet dışı kanadını oluşturan
TOBB, TZOB, TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, KAMU-SEN, TESK ve TİSK başkanları olarak 25
Eylül’de bir açıklama yapmış ve anayasa hazırlama sürecinin en az anayasanın
içeriği kadar önemli olduğunu ifade ederek, yeni anayasanın dayanması gereken
temel ilkelerin bir tartışma süreci içinde belirlenmesinin yararını
vurgulamıştık.
Ekonomik Sosyal Konsey üyesi bu yedi kuruluş, yeni bir anayasa metni hazırlamak
istemediklerini, metnin zaten TBMM’de yazılacağını, önemli olanın anayasanın
dayanacağı temel ilkeler konusunda toplumsal mutabakat zemini yaratmak olduğunu
ifade etmiştir.
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ, TÜSİAD, TÜRKONFED, MÜSİAD, MEMUR-SEN, TUSKON, ASKON,
TÜGİK, KAGİDER, KADER, TÜGİAD, TELEVİZYON YAYINCILARI DERNEĞİ ve ANAYASA KADIN
PLATFORMU’NUN da katılımıyla, “anayasa platformu” daha da genişlemiştir. Örgütlü
toplumun tamamına yakını bu salonda bulunmaktadır. Bu Türkiye tarihinde bir ilk
ve çok önemli işbirliğidir.
Amaç, anayasa konusunda kesin bir toplumsal uzlaşma sağlamak değil, anayasa gibi
ortak iradeyi yansıtması beklenen en temel yasanın, en temel ilkeleri konusunda
vatandaşların doğrudan ve üye oldukları sivil toplum ve meslek kuruluşları
aracılığıyla katılacakları ve kendi aralarında tartışacakları bir ortam
oluşturmaktır.
Bu amaca yönelik olarak geçtiğimiz haftasonu düzenlediğimiz Anayasa Platformu
Ulusal Çalıştayı, katılımlı bir tartışma sürecini başlatarak hedefine ulaştı.
Çalıştaya 83 sivil toplum ve meslek kuruluşunu temsil eden 250 kişi katıldı.
Bu “Anayasa Platformu”, iki temel alanda “geri adım” sayılabilecek tartışmaları,
bu sürece olumlu katkı sağlamayacağı düşüncesinden hareketle gündemine dahi
almamıştır. Bunlardan birincisi, yürürlükteki Anayasamız’ın değiştirilemez
hükümlerinde garanti altına alınan; Atatürk milliyetçiliği, demokratik, laik
sosyal hukuk devleti, üniter devlet yapısı, devletin resmi dilinin Türkçe
olması, bayrak - milli marş ve başkente ilişkin düzenlemeleri yani cumhuriyetin
temel niteliklerini tartışmaya açmamıştır. İkincisi, Avrupa Birliği uyum süreci
çerçevesinde, evrensel insan hakları standartlarının iç hukuka aktarılması
amacıyla, anayasal sistemimizde yapılan değişiklik ve yenilikleri de tartışmaya
açmadık. Esas olarak bu iki kabulün katılımcılar tarafından da büyük bir
çoğunlukla teyit edildiği gözlenmiştir.
Çalıştayda oldukça farklı düşüncelerde olan insanlar katılımlı bir tartışma
sistematiği içinde birbirlerinin fikirlerine tolere ederek, çatışmacı değil
uzlaşmacı bir anlayışla ortak bir geleceğe odaklanarak ve bir yurttaş
sorumluluğuyla anayasanın dayanması gereken ilkelerle ilgili ortak aklı
oluşturmuşlardır.
Ortak akıl, herkesin uzlaştığı, fikir birliğine vardığı bir mutabakat anlamına
gelmemektedir. Şunu ifade etmek istiyorum ki, burada açıklanacak ana başlıklarda
benim de, arkadaşlarımın da mutabık olmadığımız hususlar bulunmaktadır.
Bu da gayet doğaldır. Burada önemli olan bu fikirlerin özgürce dile getirilmesi,
tartışılması ve uzlaştığımız hususlar kadar uzlaşamadığımız, çatıştığımız
alanların da ortaya çıkarılmasıdır. Bu aşamada önemli olan tartışma sürecinin
kendisidir.
Bu ülkede karşılıklı monolog yerine sağlıklı ve etkileşimli bir diyalog
ortamının olabileceğini görmüş bulunuyoruz. Ben gerçekten Cumartesi ve Pazar
günleri geç saatlere kadar süren çalıştayda gösterilen özveriden dolayı tüm
katılımcılara şükranlarımı sunuyorum.
Ancak bu çalıştayın bir son değil bir başlangıç olduğunu da tekrar hatırlatmak
istiyorum. Kısa bir süre içinde üç ihtisas komisyonu kurularak çalışmalara
başlayacak. Bu ihtisas komisyonları; dengeleme ve denetleme mekanizmaları
komisyonu, kamu yönetiminde etkinlik komisyonu ve ekonomik sosyal haklar
komisyonu olacak.
Bunun yanında Şubat ayı içinde İstanbul’da da arama konferansı yöntemiyle
katılımlı bir çalıştay daha gerçekleştireceğiz.
Biz bu platformu oluştururken Anayasa tartışmalarının ülkenin gündemini
tıkamasına, çatışma unsuru olmasına ve toplumsal enerjiyi tüketmesine engel
olmayı hedefledik.. Bu konuda attığımız ilk adım başarılı bir sonuç vermiştir.
Ancak unutulmamalıdır ki bu sürecin gerçek sahipleri kamuoyunun ve toplumun
kendisidir. Bizlerin rolü, sürecin yürümesi için gerekli adımları atmak ve
tartışmaya, doğru ortamı sağlamaktan ibarettir. Anayasa yapım sürecine, siz ne
kadar sahip çıkarsanız anayasa o kadar sizin olur.
Çalıştayın Sonuçları
Gruplarda ve toplu tartışmalarda ayrıntılı bir biçimde ele alınan konuların bir
kısmında farklı görüşler dile getirilmiş olsa da aşağıda örneklenen ilkelerde
ortak aklın ortaya çıktığı söylenebilir. Ortak akıl mutabakat anlamına
gelmemektedir. Ulusal Çalıştay’ın temel amacı, anayasa yapım sürecine sivil
toplumun katılım ve katkısını sağlamaktır.
Ulusal Çalıştay’ın içeriği iki temel kabul üzerine şekillenmiştir. “Anayasa
Platformu”, Anayasamız’ın değiştirilemez hükümlerinde ifadesini bulan
Cumhuriyet’in temel niteliklerini ve 1995 yılından beri Avrupa Birliği uyum
süreci çerçevesinde yapılan bir dizi anayasa değişikliği ile benimsenen evrensel
insan hakları standartlarını kazanım saymıştır. Bir başka ifadeyle, “Platform”
bu konularda “geri adım” sayılabilecek tartışmaların anayasa yapım sürecine
olumlu bir katkı sağlamayacağı düşüncesinden hareket etmiştir. Esas olarak bu
iki kabulün katılımcılar tarafından da büyük çoğunlukla teyit edildiği
gözlenmiştir.
1. Anayasa bireyi esas alan bir anlayışla kaleme alınmalıdır.
2. “Eşitlik” ilkesine ilişkin sonuçlar:
a. Tüm vatandaşlar kanun önünde eşittir hükmü Anayasada muhafaza edilmelidir, hiçbir gerekçeyle ayrımcılık yapılmamalıdır.
b. Engellilerin, yaşlıların, gençlerin ve çocukların hakları bu konudaki uluslararası sözleşmeler uyarınca öncelikli olarak korunması güvence altına alınmalıdır.
c. Kadın-erkek eşitliğinin uygulamada da hayata geçirilmesini sağlayacak anayasal tedbirler alınmalıdır. Bu amaçla, özellikle kadınlar açısından sosyal ve siyasi alanda “pozitif ayrımcılık” ilkesinin etkin bir biçimde uygulanmasını sağlayacak nitelikte anayasal düzenlemeler yapılmalıdır.
3. Temel hak ve özgürlüklere ilişkin sonuçlar:
a. Temel hak ve özgürlüklere ilişkin kısıtlamalar net tanımlamalarla yapılmalıdır.
b. Başta “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi” ve “Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” olmak üzere Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve özgürlüklere ilişkin sözleşmelerin hükümlerine aykırı kısıtlama yapılmamalıdır.
c. Düşünce, ifade ve basın özgürlükleri etkin biçimde teminat altına alınmalıdır.
d. Okul öncesi eğitim ve 12 yıllık temel eğitim zorunlu olmalıdır. Herkes bu haktan eşit ve ücretsiz olarak yararlanmalıdır. Bu hak ebeveynler dahil hiç kimse tarafından engellenememelidir.
e. Kamu çalışanlarının toplu sözleşmeli, grevli, sendikal hakları tanınmalıdır.
f. Sosyal devletin bir gereği olarak sosyal güvenlik hakkı tüm çalışanlara eşit biçimde sağlanmalıdır.
g. Sürdürülebilir bir çevrede yaşama hakkı ile canlı ve cansız varlıkların “sürdürülebilir yaşamı” güvence altına alınmalıdır.
4. Seçme, seçilme hakkı ve siyasi partilere ilişkin sonuçlar:
a. Seçmenle temsilcileri arasındaki bağların güçlendirilmesini sağlayacak tedbirler alınmalıdır. (Bu amaçla, İki turlu dar bölge seçim sistemi düşünülebilir).
b. Mevcut seçim sistemi korunacaksa ülke barajı temsilde adaleti sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.
c. Anayasa’da; “demokratik devlet” ilkesinin tam anlamıyla uygulanmasını ve siyasi katılımın bireyler ve sivil toplum örgütleri düzeyinde teşvik edilip artırılmasını sağlayacak hükümlere yer verilmelidir.
d. Kamu çalışanlarına siyaset yapma hakkı verilmelidir.
e. Siyasi partilerde demokratik işleyiş anayasal güvence altına alınmalı, partilerin finansmanı şeffaflaştırılmalıdır.
5. Yasama ve yürütme organlarının yapısı, işleyişi, görev ve yetkilerine ilişkin sonuçlar:
a. Kuvvetler ayrılığı ilkesi, yasama ve yürütme organları arasındaki ilişkilerde bir tarafın diğerine üstünlüğünü engelleyecek biçimde yeniden tanımlanmalıdır.
b. Yasama organının iki meclisli olarak yeniden düzenlenmesi düşünülebilir.
c. Kürsü dokunulmazlığı hariç milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmalıdır.
d. Cumhurbaşkanı’nın yetkileri sınırlandırılmalıdır.
e. Yerel yönetimler güçlendirilmeli; aynı ölçüde “hesap sorulabilirliği”, “şeffaflığı” ve “katılımcılığı” artırılmalıdır.
f. Üniversitelerin bilimsel, mali ve idari özerkliği sağlanmalıdır.
g. YÖK, RTÜK, Rekabet Kurulu, BDDK, EPDK ve benzeri düzenleyici ve denetleyici kurumlar anayasal güvence altında bütünüyle özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır.
6. Yargı organın yapısı, işleyişi, görev ve yetkilerine ve “Hukuk Devleti” ilkesine ilişkin sonuçlar:
a. Yargı bağımsızlığının sağlanması amacıyla hakimlik teminatı anayasada muhafaza edilmelidir.
b. Hakim ve savcılara ilişkin mesleğe alınma, denetim ve özlük konularının “Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu” tarafından yürütülmesi sağlanmalıdır.
c. “Hukuk Devleti”nin güvencesi olan yargı bağımsızlığı tam olarak sağlanmalı, Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu’na siyasi müdahale olmamalı, Kurul üyeleri hakim ve savcılar tarafından seçilmelidir.
d. Yargılama sistemindeki ayrıcalıklar kaldırılmalıdır.
e. “İddia” ve “Savunma” makamlarının eşit konumlanması sağlanmalı; Anayasaya “Savunma bağımsızdır ve yargının kurucu unsurudur.” hükmü konularak savunma makamı anayasal güvenceye alınmalıdır.
f. İdari yargıda birlik sağlanmalıdır.
g. İdarenin bütün işlem ve eylemleri istisnasız yargı denetimine tabi olmalıdır.
h. “Kamu Denetçiliği” (Ombudsperson) anayasal bir kurum haline getirilmelidir.
7. Meclise tasarı sunma ve kanunların Anayasaya aykırılığı iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurma hakkı, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütlerine de tanınmalıdır.
8. Anayasanın ekonomik boyutuna ilişkin sonuçlar:
a. Ekonomik istikrarı ve iyi işleyen bir piyasa mekanizmasını esas alan bir ekonomik model “Sosyal Devlet” ilkesi de gözetilerek anayasada düzenlenmelidir.
b. Tarım, sanayi, ticaret ve hizmet sektörlerinde piyasaların işleyişinin yetersiz kaldığı veya bölgesel dengesizliklerin baş gösterdiği hallerde tarımsal destekler başta olmak üzere, etkin bir devlet yardımları sisteminin hayata geçirilmesi için devletin gerekli önlemleri alması anayasal güvence altına alınmalıdır.
c. “Ekonomik Sosyal Konsey” anayasal bir kurum haline getirilmelidir.
d. Kamu kaynağı kullanılan bütün bütçeler hesap sorulabilirlik esasına dayanılarak, şeffaf ve denetime açık olmalıdır.
Çalıştayda Kullanılan Yöntem Hakkında Bilgi
Arama Konferansı
ortak akıl yaratmayı amaçlayan katılımlı bir planlama metodolojisidir.
Bir grup iddia sahibi (stakeholder), metodolojinin ön gördüğü mantık
içersinde en ideal gelecekleri ortaya çıkartacak yaratıcı stratejileri,
işbirlikçi bir tutumla tasarlarlar.
Ortak görüş yaratmayı,
ortak sorunlara çözüm bulmayı, daha iyiye ulaşmak, gelişmek için
neler yapılması gerektiğini belirlemeyi ve ortak hedefler seçmeyi
sağlayan bir çalışma düzenidir. Klasik olmayan konferans düzeni
içinde, ortak akıl aramak üzere 40 dolayında “iddia sahibini”
2-3 gün süre ile bir araya getirir. İddia sahipleri, konu ile ilgili,
o konuda çalışıp bir tecrübe kazanmış karar vericiler ve bilgi
birikimi olan kişiler diye tanımlanır. Aranan şey ortak akıldır.
Katılımcıların birbirlerini ikna ederek geliştirecekleri ortak
akıl arama konferansının her aşamasında aranır ve bulunur. Klasik
konferans düzenlerinde bir veya birkaç kişi çıkıp belirli konuları
anlatır ve geri kalanlar dinler; Arama Konferansında ise, tam tersine,
katılanların tamamı bir düzen içinde konuşarak bir sonuca ulaşır.
Beyin fırtınaları,
tartışma ve yorum konuları genelden özele doğru yürür ve evvelden
tanımlanmış olan "konferans görevi" tamamlanınca
sona erer. Bilim adamı Fred Emery tarafından sistem düşünüşü
ve grup dinamiği teorilerine dayandırılarak kurulmuş bir metodolojidir.
Çok çeşitli sorunlarda ve kurumlarda Amerika, Kanada, Avustralya,
İngiltere ve Norveç gibi ülkelerde son 20 yıldır kullanılmaktadır.
Son beş senedir Türkiye'de çeşitli holding, dernek, sektör kuruluşu,
kamu kuruluşu ve şirketlerde 400’ün üzerinde uygulamaya sahiptir.
Arama konferansının
amacı, normal olarak direkt ilişkide bulunmayan kişileri bir araya
getirip, onları katılımlı bir tasarım ve problem çözme süreci
içine sokmasıdır. Toplantı, büyük gruptan küçük gruplara bölünerek,
organik bir şekilde, konferans görevini bitirinceye kadar çalışır.
Konferansın sonuca götürülmesinde bir yürütücü bulunur. Yürütücü
tartışmanın içeriğine karışmaz ve içerik ile ilgili özel uzman
olması gerekmez. Yürütücünün rolü süreç ve zamanlama garantörü
olmaktır.
Ulusal Çalıştay
Katılım ve Diyalog Şartları
Ortak Geleceğe
Odaklanma: Katılımcıların mevcut pozisyonlarını korumaya değil
arzulanan daha iyi bir ortak geleceği keşfetmeye odaklanmaları beklenir.
Şahsi Katılım:
Katılımcılar kurumlarının sözcüsü olarak değil şahısları
adına katılırlar.
Çalışma Sistematiğine
Uyma: Arama Konferansı klasik bir konferans türü değildir. Uzun
konuşmalar yapılmaz. Katılımcılar metodoloji yönlendirmesi doğrultusunda
katkılarını yaparlar. Diyalog akışı bir yöntem ile düzenlenir,
katılımcıların yöntemin gerektirdiği düzene uymakla yükümlüdürler.
Diyalog ve Açıklık:
Katılımcılardan kendi fikirleri kadar diğer fikirleri dinlemeye
önem vermeleri, yeni ve alışılagelmemiş fikirlere önyargılı
yaklaşmamaları, kavgacı değil uzlaştırıcı olmaları beklenir.
Fikirlere Tolerans:
Her görüş meşrudur, fikirleri yüzünden kimse katılıma fırsatından
men edilemez ve dışlanamaz. Katılımcıların, toplantı öncesi
veya sonrası her türlü sindirici söz veya hareketten kaçınmaları
gerekmektedir; bu davranışlarda bulunan katılımcılar oturumlara
girme şansını yitirebilirler.
Katılımda Eşitlik:
Toplantı süresince rütbe, statü, yetki, yaş veya bir meslek grubuna
ait olmak, oturumlarda bir öncelik veya bir ayrıcalık sağlamaz.
Katılanların uzman olmaları gerekmez ve beklenmez.
Gönüllü Katılım:
Toplantıya katılanların gönüllü katılmış olması önemlidir.
Tam Katılım:
Çalışmaya kısmi katılım olmaz. Katılanlar tüm toplantıya katılırlar.
Konferans sürecinin evreleri birbiri arasında ilişkili olduğu için
bir parçasına katılıp öbür parçasına katılmamak olmaz. Toplantı
esnasında her türlü mobil haberleşme araçları kullanılmamalıdır
www.anayasaplatformu.net
adresindeki “Anayasa nedir, ne değildir” bölümündeki bilgilendirme
yazısını okuyarak çalıştaya anayasa içeriği hakkında bilgilenmiş
olarak gelmek gerekir.
Rahat çalışma ortamı: Katılımcıların çalıştaya formel olmayan rahat giysilerle gelmeleri önerilir.
Anayasal Kazanımlarla İlgili Bilgilendirme
Bu “Anayasa Platformu”, iki temel alanda “geri adım” sayılabilecek tartışmaların anayasa yapım sürecine olumlu katkı sağlamayacağı düşüncesinden hareketle, bu alanlardaki mevcut kazanımları “Anayasa Çalıştayı”na yapılacak katkıların “doğal sınırı” olarak kabul etmektedir: (1) Yürürlükteki Anayasamızın değiştirilemez hükümlerinde garanti altına alınan Cumhuriyet’in temel nitelikleri; (2) Özellikle Avrupa Birliği uyum süreci çerçevesinde, evrensel insan hakları standartlarının iç hukuka aktarılması amacıyla, anayasal sistemimizde yapılan değişiklik ve yenilikler.I-Cumhuriyetin Temel Nitelikleri
1. İnsan Haklarına Saygı
2. Atatürk milliyetçiliği
3. Demokratik Devlet
4. Laik Devlet
5. Sosyal Devlet
6. Hukuk Devleti
7. Anayasamızın 3. maddesinde; “Ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlük” kavramıyla ifade edilen “üniter” devlet yapısı
8. Devletin resmi dilinin Türkçe olması
9. Bayrak, Milli Marş ve Başkente ilişkin düzenlemeler
10. Başlangıçta belirtilen temel ilkeler
II-Evrensel İnsan Hakları Standartlarının Anayasal Sistemimize Aktarılması Amacıyla Yapılan Düzenlemelere Örnekler
1. Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında her temel hak ve özgürlük için geçerli olan “genel sınırlama” sebeplerinin kaldırılması
2. İdam cezasının kaldırılması
3. “Kanunla yasaklanmış dil” kavramının Anayasa’dan çıkarılması
4. Toplu suçlarda “gözaltı” süresinin 15 günden 4 güne indirilmesi
5. Özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı ve haberleşme özgürlüğüne ilişkin maddelerde yapılan evrensel insan haklarına uygun düzenlemeler
6. Dernek ve sendika kurulmasını kolaylaştıran düzenlemeler
7. Siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran düzenlemeler
8. “Adil yargılanma” ilkesinin anayasal sistemimize girmiş olması
9. “Devlet Güvenlik Mahkemeleri”nin anayasal sistemimizden çıkarılmış olması
10. İnsan haklarına ilişkin milletlerarası andlaşmalara yasalar karşısında üstünlük tanınması
Çalıştaya Davet Edilen ve Katılan Sivil Toplum ve Meslek Örgütleri
Çalıştaya sivil toplum, meslek örgütleri, iş dünyası, medya, sanat ve bilim camiasından yaklaşık 800 kişi davet edilmiştir. Katılımcıların temsili konumları açısından aşağıda yalnızca davet edilen ve katılan kişilerin mensubu oldukları sivil toplum veya meslek örgütlerine yer verilmektedir.Davetliler:
10 ARALIK HAREKETİ, 68'LİLER VAKFI , ADANA TİCARET BORSASI, AKDENİZ BELEDİYELER BİRLİĞİ, ALEVİ BEKTAŞİ FEDERASYONU, ALEVİ VAKIFLARI FEDERASYONU, ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ VE PERAKENDECİLERİ DERNEĞİ, ALTI NOKTA KÖRLER DERNEĞI , ANADOLU ASLANLARI İŞ ADAMLARI DERNEĞİ, ANADOLU YAPIM MÜTEAHHİTLERİ FEDERASYONU, ANADOLU'NUN GENÇ LİDERLERİ HAREKETİ, ANAYASA KADIN PLATFORMU, ANKARA BAKKALLAR BAYİLER FEDERASYONU, ANKARA SANAYİ ODASI, ANKARA SOROPTİMİST KULÜBÜ, ANKARA TABİP ODASI, ANKARA TİCARET ODASI, ANKARA TİCARET BORSASI, ANTALYA TİCARET VE SANAYİ ODASI, ARI HAREKETİ, ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE DERNEĞİ, AVRASYA STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ, AVRUPA KADIN LOBİSİ, AYDINLAR GİRİŞİMİ , BAĞIMSIZ KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU , BAĞIMSIZ DENETİM DERNEĞİ, BAĞIMSIZ SOSYAL BİLİMCİLER DERNEĞİ , BAĞLANTILI HAK SAHİBİ FONOGRAM YAPIMCILARI MESLEK BİRLİĞİ (MÜ-YAP), BAŞBAKANLIK MÜFETTİŞLERİ DERNEĞİ, BAŞKENT KADIN PLATFORMU , BATI TRAKYA TÜRKLERİ DAYANIŞMA DERNEĞİ, BELGESEL SİNEMACILAR BİRLİĞİ, BEYAZ NOKTA VAKFI, BUĞDAY DERNEĞİ, BURSA TİCARET VE SANAYİ ODASI, BÜYÜK MENDERES PLATFORMU , CEM VAKFI, CIRP ULUSLARARASI ARAŞTIRMA VE POLİTİKA PLATFORMU, CUMHURİYET KADINLARI DERNEĞİ , ÇAĞDAŞ EĞİTİM VAKFI, ÇAĞDAŞ HUKUKÇULAR DERNEĞİ, ÇAĞDAŞ KADIN GENÇLİK VAKFI, ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ, ÇARE-SİZ HAREKETİ, ÇEKÜL VAKFI, ÇOCUK VAKFI, DARÜŞŞAFAKA CEMİYETİ, DEMİR ÇELİK ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ, DEMOKRASİDE BİRLİK VAKFI, DEMOKRATİK ÖZGÜR KADIN HAREKETİ , DEMOS DEMOKRATİK UZLAŞMA VE KÜRT SORUNUNDA ÇÖZÜM GİRİŞİMİ , DEVRİMCİ İŞÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU (DİSK), DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KONSEYİ, DİL DERNEĞİ , DİYARBAKIR TİCARET BORSASI, DOĞA DERNEĞİ, DOĞAL HAYATI KORUMA VAKFI TÜRKİYE, DOĞU KARADENİZ BELEDİYELER BİRLİĞİ, EDİRNE TİCARET BORSASI, EGE BÖLGESİ ÖZEL OKULLAR DERNEĞİ, EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI, EGE SANAYİCİLERİ VE İŞ ADAMLARI DERNEĞİ, EĞİTİM REFORMU GİRİŞİMİ , EHLİBEYT VAKFI, EKONOMİ VE DIŞ POLİTİKA ARAŞTIRMALAR MERKEZİ (EDAM), EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMA HAREKETİ, EKONOMİK VE TEKNİK DAYANIŞMA VAKFI , ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI, ESKİŞEHİR SANAYİ ODASI, FEVZİYE MEKTEPLERİ VAKFI, GAZİANTEP SANAYİ ODASI , GENÇ GÖNÜLLÜLER DERNEĞİ, GENÇ LİDERLER DERNEĞİ, GENÇ SİVİLLER, HABİTAT İÇİN GENÇLİK DERNEĞİ, HACI BEKTAŞİ VELİ ANADOLU KÜLTÜR VAKFI , HAK İŞÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU (HAK-İŞ), HALKLA İLİŞKİLER DERNEĞİ, HEKİMLER BİRLİĞİ VAKFI, HELSİNKİ YURTTAŞLAR DERNEĞİ , HESAP UZMANLARI DERNEĞİ, HUKUKİ ARAŞTIRMALAR DERNEĞİ, HUKUKUN EGEMENLİĞİ DERNEĞİ, IPS İLETİŞİM VAKFI, İKTİSADİ KALKINMA VAKFI, İNÖNÜ VAKFI, İNSAN HAKLARI DERNEĞİ, İNSAN HAKLARI ORTAK PLATFORMU, İNSAN KAYNAĞINI GELİŞTİRME VAKFI , İNSAN YERLEŞİMLERİ DERNEĞİ, İNSANCA YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ, İRİS EŞİTLİK GÖZLEM GRUBU, İSTANBUL AZINLIKLARI PROJESİ, İSTANBUL BAROSU, İSTANBUL ÇEVRE FEDERASYONU , İSTANBUL ÇEVRE KONSEYİ, İSTANBUL ÇEVRE VAKFI, İSTANBUL DENİZ TİCARET ODASI, İSTANBUL KÜLTÜR, TURİZM VE ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ, İSTANBUL MİMARLAR ODASI, İSTANBUL POLİTİKALAR MERKEZİ, İSTANBUL SANAYİ ODASI, İSTANBUL TİCARET ODASI, İŞ DÜNYASI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA DERNEĞİ, İZMİR TİCARET BORSASI, İZMİR TİCARET ODASI, KADIN ADAYLARI DESTEKLEME VE EĞİTME DERNEĞİ (KA-DER), KADIN DAYANIŞMA VAKFI, KADIN EMEĞİNİ DEĞERLENDİRME VAKFI, KADIN GİRİŞİMCİLER DERNEĞİ (KAGİDER), KADIN GİRİŞİMCİLER KURULU , KADIN VE GENÇLİK PLATFORMU DERNEĞİ, KADININ İNSAN HAKLARI YENİ ÇÖZÜMLER, KAFKAS DERNEKLERİ FEDERASYONU, KAFKASYA FORUMU , KALİTE DERNEĞİ (KAL-DER), KA-MER, KAMU ARAŞTIRMALARI VAKFI, KAMU EMEKÇİLERİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU , KAMU ETİK KURULU, KAMU YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI VAKFI, KAOS GL, KAYSERİ SANAYİ ODASI, KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ, KIRK ÖRÜK KADIN KOOPERATİFİ, KIRSAL VE KENTSEL GELİŞME VAKFI , KONYA SANAYİ ODASI, KONYA TİCARET ODASI, KOOPERATİFLER BİRLİĞİ, KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK DERNEĞİ, KÜRESEL DENGE DERNEĞİ, KÜRESEL EYLEM GRUBU, KÜYEREL DÜŞÜNCE GRUBU, LİBERAL DEMOKRASİ GRUBU, LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ, MAHALLİ İDARELER TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME DERNEĞİ, MAKİNE İMALATÇILARI BİRLİĞİ, MALİYE MÜFETTİŞLERİ YARDIMLAŞMA DERNEĞİ, MANİSA TİCARET VE SANAYİ ODASI, MARMARA GRUBU STRATEJİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR VAKFI , MARMARA VE BOĞAZLARI BELEDİYELER BİRLİĞİ, MAZLUM-DER, MEKANSAL GELİŞİM DERNEĞİ, MEMUR SENDİKALARI KONFEDERASYONU (MEMUR-SEN), MESS EĞİTİM VAKFI, MEZO-DER , MİMARLAR ODASI, MİLLETVEKİLİ VE BELEDİYE BAŞKANI DANIŞMANLARI DERNEĞİ, MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ VAKFI , MÜSTAKİL SANAYİCİLER VE İŞADAMLARI DERNEĞİ (MÜSİAD), NEVŞEHIR TICARET ODASI, ÖĞRETİM ELEMANLARI DERNEĞİ, ÖZGÜN YAKLAŞIM DERNEĞİ, PEN TÜRKIYE , REC TÜRKIYE, REKABET DERNEĞİ, REKLAMCILAR VAKFI, SAVUNMA SANAYI İMALATÇILARI DERNEĞI, SEKTÖREL DERNEKLER FEDERASYONU (SEDEFED), SEMA YAZAR VAKFI, SIVIL TOPLUM GELIŞTIRME MERKEZI, SİYASAL UFUK HAREKETİ, SİYASET EKONOMİ & TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFI, SOSYAL DEMOKRASI DERNEĞI, SOSYAL DEMOKRASİ VAKFI, SOSYAL SORUMLULUK DERNEĞI, SOSYOLOJİ DERNEĞİ, SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE İÇİN GELİŞME PLATFORMU , SÜRDÜRÜLEBİLİR KIRSAL VE KENTSEL KALKINMA DERNEĞİ, TARİH VAKFI, TEMA VAKFI, TERAKKİ VAKFI, TIP HUKUKU DERNEĞİ, TOPLUM GÖNÜLLÜLERİ VAKFI, TOPLUMSAL DUYARLILIK VE ENGELLİLER ENTEGRASYON GÖNÜLLÜLERİ DERNEĞİ, TOPLUMSAL DÜŞÜNCE DERNEĞİ, TOPLUMSAL EKONOMİK SİYASAL ARAŞTIRMALAR VAKFI, TRABZON TİCARET VE SANAYİ ODASI, TUĞLA VE KİREMİT SANAYİCİLERİ DERNEĞİ, TÜKETİCİYİ KORUMA DERNEĞİ, TÜKETİCİLER BİRLİĞİ, TÜM ÖĞRETİM ÜYELERİ DERNEĞİ, TÜM ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON KURUMLARI DERNEĞI, TÜRK DİŞ HEKİMLERİ BİRLİĞİ, TÜRK EĞİTİM VAKFI , TÜRK GİRİŞİM VE İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU (TÜRKONFED), TÜRK HUKUKÇU KADINLAR DERNEĞİ, TÜRK İMAR-SEN, TÜRK İŞÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU (TÜRK-İŞ), TÜRK KADINLAR BİRLİĞİ , TÜRK PARLAMENTERLER BİRLİĞİ, TÜRK SAĞLIK SENDİKASI, TÜRK SANAYİCİ VE İŞADAMLARI VAKFI, TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ (TÜSİAD), TÜRK SOSYAL BİLİMLER DERNEĞİ, TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ , TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ , TÜRK TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI, TÜRK ULAŞIM SENDİKASI, TÜRK YÜKSEK ZİRAAT MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ, TÜRKÇEMİZ DERNEĞİ, TÜRKİYE BARIŞ MECLİSİ, TÜRKİYE BİLİŞİM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ BAŞKANI, TÜRKİYE ÇEVRE VAKFI, TÜRKİYE DEPREM VAKFI , TÜRKİYE EKONOMİK VE KÜLTÜREL DAYANIŞMA VAKFI, TÜRKİYE ETİK DEĞERLER MERKEZİ VAKFI, TÜRKİYE GENÇ İŞADAMLARI KONSEYİ, TÜRKİYE GENÇ İŞADAMLARI KONSEYİ (TÜGİK), TÜRKİYE GIYIM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ, TÜRKİYE KADIN DERNEKLERİ FEDERASYONU, TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ , TÜRKİYE PERSONEL YÖNETİMİ DERNEĞİ , TÜRKİYE SOSYAL FORUMU , TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ , TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ, TÜRKİYE BEYAZ EŞYA SANAYİCİLERİ DERNEĞI, TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ, TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ, TÜRKİYE BİLİŞİM VAKFI, TÜRKİYE ÇEVRE PLATFORMU, TÜRKİYE ÇİMENTO MÜSTAHSİLLERİ BIRLIĞİ, TÜRKİYE DEMOKRASİ VAKFI , TÜRKİYE ECZACILAR BİRLİĞİ , TÜRKİYE EĞİTİM GÖNÜLLÜLERİ VAKFI, TÜRKİYE EKONOMİK VE SOSYAL ETÜTLER VAKFI, TÜRKİYE ERMENİLERİ DERNEĞİ, TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU, TÜRKİYE GENÇ İŞADAMLARI DERNEĞİ , TÜRKİYE GÖNÜLLÜ TEŞEKKÜLLER VAKFI , TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ, TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VAKFI, TÜRKİYE İŞ KADINLARI DERNEĞİ, TÜRKİYE İŞADAMLARI VE SANAYİCİLER KONFEDERASYONU (TUSKON), TÜRKİYE İŞÇİ EMEKLİLERİ DERNEĞİ, TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU (TİSK), TÜRKİYE KAMU-SEN, TÜRKİYE LPG DERNEĞI, TÜRKİYE MADENCİLER DERNEĞİ, TÜRKİYE MİMAR VE MÜHENDİS ODALARI BİRLİĞİ, TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ, TÜRKİYE OTELCILER FEDERASYONU, TÜRKİYE ÖZEL SEKTÖR HAVACILIK İŞLETMELERİ DERNEĞİ, TÜRKİYE PROTESTAN KİLİSELER BİRLİĞİ, TÜRKİYE SAKATLAR KONFEDERASYONU, TÜRKİYE SERAMİK FEDERASYONU, TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ, MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ (TÜRMOB), TÜRKİYE SEYAHAT ACENTELERİ BİRLİĞİ, TÜRKİYE SÜT, ET, GIDA SANAYİCİLERİ VE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ, TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI, TÜRKİYE ÜÇÜNCÜ SEKTÖR VAKFI (TÜSEV), TÜRKİYE YAYINCILAR BİRLİĞİ, TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI, TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ (TZOB), UÇAN SÜPÜRGE KADIN DERNEĞİ, ULUSAL İNOVASYON GİRİŞİMİ, ULUSAL YAZILIM BİRLİĞİ , ULUSLARARASI ÇOCUK MERKEZİ, ULUSLARARASI REKLAMCILIK DERNEĞİ, UMUT ÇOCUKLARI DERNEĞİ, UMUT VAKFI, ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM ÜYELERİ DERNEĞİ , VATANDAŞIN VERGİSİNİ KORUMA DERNEĞİ, VATANDAŞLIK HAKLARI DERNEĞİ, VEHBİ KOÇ VAKFI, VERGİ DENETMENLERİ DERNEĞİ, VERGİ KONSEYİ , YABANCI SERMAYE DERNEĞİ , YARGIÇLAR VE SAVCILAR BİRLİĞİ (YARSAV), YARININ TÜRKİYESİ HAREKETİ, YASAMA DERNEĞİ, YEREL GÜNDEM 21 PROGRAMI, YOL-İŞ SENDİKASI, YOLSUZLUKLA MÜCADELE DERNEĞİ, YÖNETİŞİM DERNEĞİ, YÖRTÜRK VAKFI, YURTTAŞ GİRİŞİMİ, YÜKSELEN SEVGİ, SİNERJİ VE DÜŞÜNCE PLATFORMU,
Katılımcılar:
ALEVİ BEKTAŞİ FEDERASYONU , ALEVİ VAKIFLARI FEDERASYONU, ANAYASA KADIN PLATFORMU , ANKARA BAKKALLAR BAYİLER FED. , ANKARA BAYİLER BİRLİĞİ YARDIMLAŞMA DERNEĞİ, SOROPTİMİST KADINLAR DERNEĞİ , ARI HAREKETİ , ASKON , AVRUPA KADIN LOBİSİ , BAĞIMSIZ KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU , BAŞKENT KADIN PLATFORMU , BATI TRAKYA TÜRKLERİ DAYANIŞMA DERNEĞİ , BÜYÜK MENDERES PLATFORMU , CEDAW , DEMOKRASİDE BİRLİK VAKFI , DOKU SANAT GALERİSİ , EGE BÖLGESİ SANAYİ ODASI , EĞİTİM REFORMU GRUBU , EHLİBEYT VAKFI , ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI , GENÇ SİVİLLER, HAK-İŞ , HEKİMLER BİRLİĞİ VAKFI , HUKUKİ ARAŞTIRMALAR DERNEĞİ , İNSAN HAKLARI ORTAK PLATFORMU , İNSANCA YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ , İRİS EŞİTLİK GÖZLEM GRUBU , İSTANBUL ÇEVRE FEDERASYONU , İSTANBUL ÇEVRE KONSEYİ , İSTANBUL ÇEVRE VAKFI , İSTANBUL KÜLTÜR, TURİZM VE ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ , İSTANBUL POLİTİKALAR MERKEZİ , KA.DER , KADIN EMEĞİNİ DEĞERLENDİRME VAKFI , KADIN GİRİŞİMCİLER DERNEĞİ , KADIN GİRİŞİMCİLER KURULU , KAFKAS DERNEKLERİ FEDERASYONU , KAFKASYA FORUMU , KAMU ARAŞTIRMALARI VAKFI , KAMU HİZMETLERİ ARAŞTIRMA VAKFI , KAOS GL , KIRK ÖRÜK KADIN KOOPERATİFİ , KÜRESEL DENGE DERNEĞİ , KÜYEREL , MARMARA GRUBU VAKFI , BAŞBAKANLIK MÜFETTİŞLERİ DERNEĞİ , MAZLUM-DER , MEKTUP DERGİSİ , MEMUR-SEN , MESS EĞİTİM VAKFI , MİLLETVEKİLİ VE BELEDİYE BAŞKANI DANIŞMANLARI DERNEĞİ, MÜSİAD , ÖZGÜN YAKLAŞIM DERNEĞİ , PARLAMENTO MUHABİRLERİ DERNEĞİ , PERYÖN , SOSYAL DEMOKRASİ DERNEĞİ , SOSYAL SORUMLULUK DERNEĞİ , TELEVİZYON YAYINCILARI DERNEĞİ , TEMA VAKFI , TEPAV , TESK , TIP HUKUKU DERNEĞİ , TİSK , TOBB , TUSKON , TÜGİAD , TÜGİK , TÜRK YÜKSEK ZİRAAT MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ , TÜRKÇEMİZ DERNEĞİ , TÜRK-İŞ, TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ , TÜRKİYE İMAR-SEN , TÜRKİYE KAMU-SEN , TÜRKİYE ÜÇÜNCÜ SEKTÖR VAKFI , TÜRKONFED , TÜSİAD , TZOB , UÇAN SÜPÜRGE , VATANDAŞIN VERGİSİNİ KORUMA DERNEĞİ , VERGİ KONSEYİ , YÖNETİŞİM DERNEĞİ , YÖRTÜRK VAKFI , YÜKSELEN SEVGİ DERNEĞİ
Çalıştayın Ardından Yapılacak Çalışmalar Hakkında Bilgi
Ulusal Çalıştayda yapılan tartışmalar toplumda var olan uzlaşma noktalarının tespiti için bir fikir vermektedir. Tartışılan tüm konular ve uzlaşmazlık noktaları geniş raporda ayrıca açıklanacaktır. Ulusal Çalıştay, ayrıca, tartışmanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi için, bazı konularda derinlemesine çalışmalar yapılması gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla öncelikle üç adet ihtisas komisyonu (Dengeleme ve Denetleme Mekanizmaları, Kamu Yönetiminde Etkinlik, Ekonomik ve Sosyal Haklar Komisyonları) oluşturularak, uzman görüşlerinin derlenmesi gerektiğine karar verilmiştir. Komisyonların bir an önce faaliyete geçip, ilk raporlarını üretmeleri hedeflenmektedir. Bu raporların da ele alınacağı ikinci çalıştayın ise Şubat ayında İstanbul’da düzenlenmesi planlanmaktadır.Esas amacı anayasa metnini kaleme almak olmayan; TBMM’ye yapacağı çalışmalarda katkı sunmayı hedefleyen bu tür girişimler; ileride yapılacak Anayasa’nın meşruiyetinin artması, ortaya çıkacak metne sivil toplum örgütlerinin sahip çıkması ve nihayetinde “sosyal sözleşme” niteliğinde bir anayasaya ulaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, “Ulusal Çalıştay” başlangıçta amaçlanan hedefine ulaşmıştır. Çalıştay, bir yandan sivil toplumu anayasa yapım sürecine katmak için nasıl bir mekanizma kullanılması gerektiği konusunda bir örnek oluştururken, diğer yandan sivil toplumun anayasa konularında nasıl somut bir katkı sağlayacağını göstermiştir. Bütün bunların ötesinde, Çalıştay sonucunda elde edilen en önemli kazanım, “katılımlı” bir anayasa yapım sürecinin ana hatlarının ve ortak bir iradenin ortaya çıkmış olmasıdır.
Anayasa Platformu
Anayasa Platformu bir vatandaş platformudur. Bu vatandaş platformunun oluşumu için aşağıda isimleri bulunan, ülke çapında örgütlü kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve işçi, memur ve işveren sendikaları konfederasyonları evsahipliği yapmaktadır.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK), Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), HAK İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ), MEMUR Sendikaları Konfederasyonu (MEMUR-SEN), Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu (T.KAMU-SEN), Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB), Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB), Türkiye Barolar Birliği (TBB), Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB), Türkiye Noterler Birliği (TNB)
Video
Tüm videolara ulaşmak için tıklayınız.
tepav.org.tr